De toekomst van de journalistiek? Steeds meer koffiedik kijken.

Elk jaar vraagt het Reuters Instituut hoofdredacteuren en CEO’s van ‘s werelds grootste media-organisaties naar hun verwachtingen voor het komende jaar. Als PR-professionals kunnen we een hoop van deze prognoses leren. Daarom vatten we het rapport voor je samen.

Wie kan beter de toekomst van een vakgebied voorspellen dan de hoofdrolspelers zelf? Juist. Vandaar dat wij hoogstpersoonlijk de belangrijkste PR-trends voor 2023 in kaart hebben gebracht. Voor de journalistieke verwachtingen raadplegen we het Reuters Institute rapport. Hieronder de belangrijkste bevindingen.

Stopt de eerste krant met printen?

Kranten gaan snijden. Minder pagina’s per editie, en minder regionale edities. Steeds meer tijdschriften worden online only. Daarvan verschijnt er dus überhaupt geen printeditie meer. Deze ontwikkeling heeft flinke impact op distributienetwerken. Bezorgers waren al amper te vinden, en met het verdwijnen van steeds meer printpublicaties staat zelfs het voortbestaan van het gehele netwerk op de tocht. 2023 zou zomaar het jaar kunnen zijn waarin het eerste grote dagblad aankondigt te stoppen met een papieren krant. 

de abonnemententop komt in zicht

De rek in abonnementen lijkt eruit. Jarenlang steeg het aantal media-abonnees, maar volgens het FIPP kan deze groei zijn piek weleens bereikt hebben. De meeste uitgevers verwachten voor 2023 nog wel wat groei, maar het behouden van bestaande abonnees wordt steeds meer het voornaamste streven.

inkomstenbronnen worden steeds diverser

Abonnementen blijven de belangrijkste bron van inkomsten, maar uitgevers rapporteren een steeds diversere inkomstenstroom. Donaties, advertenties en evenementen leveren veel geld op, en er komt ook steeds meer poen binnen vanuit betalingen door tech platforms. 

toenemende invloed van Techplatforms

Steeds vaker eisen uitgevers geld voor het indexeren en publiceren van hun artikelen, en het gaat om serieuze bedragen. Deze toenemende verwevenheid tussen techbedrijven en nieuwsplatforms roept prangende vragen op. Uitgevers worden namelijk steeds afhankelijker van de betalingen door Big Tech. Wat is het gevolg van deze belangenverstrengeling voor de verslaggeving? Kan de journalistiek nog onafhankelijk rapporteren over de techindustrie wanneer zij meer en meer afhankelijk is van diens betalingen?

Zorgen over nieuwsmijding

Meer dan de helft (58%) van de uitgevers zegt dat het online verkeer op hun platforms stagneert of zelfs afneemt. Het internetverkeer is sowieso met 13% gedaald nu mensen niet meer de digitale wereld in worden gejaagd door lockdowns, maar er speelt nog iets anders: nieuwsmijding. Een steeds grotere groep mensen geeft aan het nieuws niet of minder te volgen omdat zij het nieuws te negatief en/of onbetrouwbaar vinden. 

Toenemende censuur

Er klinkt een steeds luidere roep om stevige regulering van online platforms, maar wie garandeert dat zulke bemoeienis de burger ten goede komt? Meer dan de helft van de ondervraagden (54%) vreest dat wetgeving gebruikt gaat worden om de vrijheid van meningsuiting te beperken. Zij staan hierin niet alleen. Zo maakt de NvJ zich zorgen om het blokkeren van toegang tot Russische zenders, en luidt de Europese journalistenvakbond IFJ-EFJ de alarmklok over persvrijheid in Oekraïne.

wie kijkt er nou nog op websites?

TikTok is in recordtijd het grootste social media platform geworden, met inmiddels meer dan een miljard actieve gebruikers. Dit levert niet alleen kopzorgen op bij directe concurrenten als Facebook, ook Google ziet dat steeds meer zoekverkeer zich verplaatst naar het videoplatform. Jongeren gebruiken functies als hashtags en suggested content om meer te weten te komen over een onderwerp. Bij zulk soort ontdekroutes blijven grote nieuwsorganisaties vaak achter in de resultaten omdat zij niet goed inspelen op deze consumer journey. 

getjilp op Twitter

Over de perikelen rondom Twitter is al heel veel gezegd, en het is meeste is ten tijde van publicatie alweer achterhaald. Menig journalist sprak zich uit tegen de overname door Elon Musk. De breed uitgemeten journalistieke exodus richting Mastodon bleek uiteindelijk een stuk minder om het lijf te hebben. Het veel grotere bereik en gebruiksgemak op Twitter bleken toch lastig te weerstaan voor journalisten. De verwachting is dat na alle hectiek het gros van de Twitteraars weer op het oude nest terugkeert. 

Audio en video groeien door

De verschuiving naar audio en video zet door. Sneller internet en grotere databundels maken dat uitgevers veel meer formats en platforms kunnen gebruiken om content te verspreiden dan enkel hun eigen website. In een tijd waarin we overspoeld worden met generieke nieuwsberichten wordt gezocht naar manieren om een band met het publiek op te bouwen. Dit kan door unieke content aan te bieden en podcasts, nieuwsbrieven en video zijn hiervoor de belangrijkste kanalen. De gehypete Metaverse lijkt op een zijspoor beland als we de respondenten mogen geloven. 

intelligent gebruik maken van A.I.

We kunnen natuurlijk niet om Artificial Intelligence heen bij een voorspelling voor aankomend jaar. De introductie van ChatGPT bij het grote publiek sloeg in als een bom. Wat blijft er over van die sensatie nu de rookwolken optrekken? 

In 2023 zullen er meer en meer applicaties verschijnen die journalisten helpen hun werk te verbeteren. Samenvattingen maken, tekst naar spraak omzetten, ondertitelen, taggen; allemaal repetitieve en tijdrovende taken die steeds vaker door software zullen worden uitgevoerd. Meer dan een kwart (28%) van de respondenten geeft al aan regelmatig AI toepassingen te gebruiken. Hopelijk geeft deze ontwikkeling de journalistiek meer tijd om zich toe te leggen op haar belangrijkste taak: onderzoek doen en verslag uitbrengen.

Conclusie

De economische vooruitzichten zijn niet best, en nieuwsmijding wordt steeds prevalenter. Uitgevers met een stevige digitale basis lijken in het voordeel te zijn. Publicaties die afhankelijk zijn van print en advertenties gaan zware tijden tegemoet. Dit zal de afhankelijkheid van geldschieters - of het van de overheid of private partijen komt - alleen maar groter maken, met alle zorgen over persvrijheid van dien. 

Maar toch. Onzekere tijden leveren nieuwe inzichten op. Verslaggeving en onderzoeksjournalistiek leren zich op nieuwe manieren te profileren. Het is makkelijker dan ooit om je publiek te binden via platforms als nieuwsbrieven en podcasts.

De toekomst voorspellen wordt hoe langer hoe meer koffiedik kijken. Op het moment van publicatie zijn veel rapporten reeds door de werkelijkheid ingehaald. Houd vooral onze blog in de gaten. We blijven boven op het nieuws zitten en houden je op de hoogte!

Image by Nathan Dumlao via Unsplash